Grote regionale verschillen in voorraad bedrijventerreinen

Inleiding

De beschikbaarheid van uitgeefbare bedrijventerreinen verschilt sterk binnen Nederland. Dit blijkt uit de resultaten van het Integraal Bedrijventerrein Informatiesysteem (IBIS) van de provincies per 1 januari 2020. De regio's Utrecht en Zuidwest-Friesland zitten naar verhouding het meest krap in hun voorraad bedrijventerreinen. Het meest ruim is het aanbod naar verhouding in de regio's Alkmaar en Delfzijl e.o.

Uiteraard moet bij deze analyse wel worden opgemerkt dat alle type aanbod op een hoop is gegooid. In de praktijk zijn er verschillende soorten vraag en verschillende soorten aanbod. Daar waar kwantitatief de voorraad ruim kan lijken te zijn, kan in de praktijk een mismatch zijn in de kwaliteiten van het verschillende aanbod.

Totaal areaal

De regio Groot-Rijnmond heeft met 9.780 ha het grootste areaal bedrijventerreinen op gepaste afstand gevolgd door West-Noord-Brabant (5.402 ha) en Groot-Amsterdam (4.173 ha). Voor al deze regio's geldt dat ze beschikken over grote haventerreinen.

Totaal areaal bedrijventerreinen per 1-1-2020, uitgegeven, direct en niet-direct uitgeefbaar

Bron: IBIS 2020, bewerking Fanion onderzoek & advies

Uitgeefbaar areaal

De regio Groot-Rijnmond heeft ook het grootste uitgeefbaar areaal bedrijventerreinen. Ook Groot-Amsterdam en West-Noord-Brabant staan in de top 4. Opvallend is dat Flevoland de tweede plek bezet met een totale voorraad uitgeefbaar areaal bedrijventerreinen van 810 ha. Hoog scoren ook de overige Brabantse regio's, Delfzijl e.o. (Eemshaven), Overige Groningen, Twente en Noord-Limburg. 

Totaal uitgeefbaar areaal (direct en niet-direct) per 1-1-2020

Bron: IBIS 2020, bewerking Fanion onderzoek & advies

Uitgifte 2010-2019

In de periode 2010-2019 is de meeste bedrijfsgrond uitgegeven in de regio Groot-Rijnmond. In totaal ging het om 567 ha netto. Aansluitend volgen Noord-Limburg, Groot-Amsterdam, Veluwe, Flevoland en Zuidoost-Noord-Brabant. 

Totaal uitgegeven areaal bedrijventerreinen 2010-2019

IBIS, 2011 - 2020, bewerking Fanion onderzoek & advies

Relatieve voorraad: voorraad versus uitgiftetempo

De regio's Utrecht en Zuidwest-Friesland zijn de regio's met relatief de kleinste voorraad bedrijventerreinen. De huidige voorraad is nog voldoende voor 4-5 jaar uitgifte. Dit blijkt uit een confrontatie van het langjarig gemiddelde uitgiftetempo (20 jaar gemiddelde) met de uitgeefbare voorraad. Ook veel regio's in Oost-Nederland hebben relatief een beperkte voorrraad en kunnen 5-10 jaar vooruit. Ruim in de voorraad zitten de regio's Delfzijl en omgeving (Eemshaven), Alkmaar e.o., Groot-Rijmond en Zeeuwsch-Vlaanderen. In die regio's is nog voor meer dan 20 jaar voorraad aan bedrijventerreinen.  

Aantal jaren voorraad op basis van uitgeefbaar areaal en gemiddelde uitgifte over 20 jaar

Direct uitgeefbare voorraad

Lang niet alle bedrijventerreinen met een hard bestemmingsplan hebben ook kavels die direct uitgeefbaar zijn. Om diverse redenen kunnen gronden niet direct uitgeefbaar zijn. Zo kan het zijn dan dat gronden nog niet verworven zijn, de gronden nog bouwrijp gemaakt moeten worden of er zijn andere belemmeringen. Wanneer de direct uitgeefbare voorraad bedrijventerreinen wordt geconfronteerd met de langjarige gemiddelde uitgifte dan onstaat een ander beeld. De regio's Overig Groningen, Noord-Friesland, Zuidwest-Friesland, Kop van Noord-Holland, Leiden en Bollenstreek, Utrecht en Midden-Noord-Brabant hebben nog voor 'slechts' 2-4 jaar voorraad. Ook voor de regio's Zuidoost-Friesland, Delft en Westland, Overig Zeeland, West- en Zuidoost-Noord-Brabant, Zuidwest-Gelderland en Noord-Limburg is de direct uitgeefbare voorraad redelijk beperkt (4-6 jaar). Dit kan worden betiteld als een gezonde ijzeren voorraad. De andere regio's zitten ruimer in hun voorraad direct uitgeefbaar bedrijventerrein. Vooral in Drenthe en de regio's Alkmaar, Haarlem en IJmond hebben nog een flinke voorraad direct uitgeefbaar terrein. Dit geldt ook voor Groot-Rijnmond en Zeeuws-Vlaanderen.

Aantal jaren voorraad op basis van direct uitgeefbaar areaal en gemiddelde uitgifte over 20 jaar.

Conclusie

Uit de kwantitieve analyse van de voorraad bedrijventerreinen in Nederland blijkt dat er grote verschillen zijn tussen regio's. Met name Utrecht en Zuidwest-Friesland hebben nauwelijks nog terreinen uitgeefbaar. In het Noordoosten van het land (Drenthe en Groningen), de regio's in het zuiden van Noord-Holland en in Zeeuws-Vlaanderen zit men daarentegen ruim in het aanbod. Deze analyse zegt overigens niets over een eventuele kwalitatieve mismatch in regio's.

Bron: IBIS Enquête provincies, 2000 - 2020