donderdag 23 februari 2017

Werkgelegenheid in 2016 eindelijk door het hele land in de lift



Ook dit jaar heeft Fanion onderzoek & advies weer een korte analyse gemaakt van de werkgelegenheidsgegevens die stichting LISA op 21 februari 2017 publiceerde. Daarbij gaan we vooral in op de regionale verschillen.

Dit is alweer de vijfde editie. De edities 2013, 20142015 en 2016 zijn in eerdere blogs na te lezen.

Brede opleving van de werkgelegenheid, maar alleen in West-Nederland weer op het niveau van voor de crisis

Nadat in 2014 de economische crisis voorbij was, waren pas in 2015 de eerste tekenen van herstel op de arbeidsmarkt te zien. In 2016 zit de werkgelegenheid pas weer redelijk breed over het land in lift, al blijven er regio's waar het nog niet goed gaat op de arbeidsmarkt.

De werkgelegenheid in Nederland nam van 2015 op 2016 toe met 1,1%. Daarmee is de totale werkgelegenheid in 2016 weer bijna net zo groot als deze was in 2012.

In het westen van het land zette de groei van de werkgelegenheid het eerst in en is het aantal banen inmiddels 1,8% groter dan in 2012. Ook in oosten van het land zette de groei op de arbeidsmarkt in 2014, maar daar ging de groei duidelijk minder hard. Over de hele periode 2012-2016 is hier nog een daling van de werkgelegenheid met 1,2% te zien. 
In het zuiden en noorden van het land is de crisis dieper en langduriger geweest. Pas tussen 2015 en 2016 is er sprake van een serieuze groei van banen. In Zuid-Nederland zit de werkgelegenheid nog 2,4% onder het niveau van 2012 en in noorden zelfs nog 2,9%.

Figuur 1 Ontwikkeling werkgelegenheid naar landsdeel
Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies


Flevoland hoogste groei, ook Zuid-Holland groeit sterk, grote verschillen in Zuid-Nederland
De provincie Flevoland laat in 2016 de hoogste banengroei zien, terwijl in 2015 nog sprake was van lichte krimp. Zuid-Holland en Noord-Holland volgen op enige afstand, maar deze beide provincies groeien voor het tweede jaar op rij. Daarmee trekt de werkgelegenheid vooral aan in de Randstad. Alleen Utrecht blijft wat achter. In Zuid-Nederland zijn de verschillen groot. Enerzijds neemt het aantal banen in Noord-Brabant voor het tweede rij op jaar toe. In Limburg en Zeeland is er daarentegen nog altijd sprake van krimp van de werkgelegenheid. In Oost-Nederland ontlopen Gelderland en Overijssel elkaar niet veel. De ontwikkeling van de werkgelegenheid zit in beide provincies net onder het landelijk gemiddelde. In Noord-Nederland laat Friesland duidelijk een betere werkgelegenheidsontwikkeling zien dan de provincies Groningen en Drenthe.

Figuur 2 Ontwikkeling werkgelegenheid 2015-2016 naar provincie

Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies


Sterkste groei in de Randstad, Noord-Overijssel en Zuidoost-Brabant, krimp in noordoosten, zuidoosten en zuidwesten

In de Randstand en de perifere regio's daaromheen is het aantal banen het sterkst toegenomen. De zuidvleugel van de Randstad profiteert nu net zo sterk als de noordvleugel. Opvallend sterk is ook de banengroei in Zuidoost-Brabant en in Noord-Overijssel. De grensregio's profiteren duidelijk nog niet mee. In Oost-Groningen en Zuidoost-Drenthe is er nog sprake van krimp. Hetzelfde geldt voor Limburg en het gebied Zeeland/West-Brabant.


Figuur 3 Ontwikkeling werkgelegenheid 2015-2016 naar regio (COROP)

Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies


Regio Groot-Amsterdam grootste banenmotor, Noord-Overijssel en Rijnmond volgen. In oosten van Groningen en Drenthe en Limburg sterkste daling

In een groot deel van de Randstad is het aantal banen weer boven het niveau van 2012. Met name Groot-Amsterdam springt eruit met een groei van 7,8%. Deze regio is met recht de grootste banenmotor van Nederland te noemen. Ook in Noord-Overijssel en Zuidoost-Brabant ligt de werkgelegenheid weer boven het niveau van toen. De grootste afname in werkgelegenheid is in het noordoosten van Groningen en in Zuidoost-Drenthe. Ook in Noord-, Midden- en Zuid-Limburg is het aantal banen nog ver verwijderd van het niveau van 2012.

Figuur 4 Ontwikkeling werkgelegenheid 2012-2016 naar regio (COROP)

Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies

Randstad groeit zowel qua bedrijfsdynamiek als werkgelegenheid het hardst

In de regio Groot-Amsterdam groeit niet alleen de werkgelegenheid hard, maar neemt ook het aantal vestigingen veel harder toe dan gemiddeld in Nederland. Alleen de regio Groot-Rijnmond kent over de periode 2012-2016 een sterkere groei van het aantal vestigingen. Opvallend is dat ook andere regio in Zuid-Holland een bovengemiddeld sterke groei van het aantal vestigingen kennen. Noord-Holland kent daarentegen met Kop van Noord-Holland en de regio Alkmaar twee regio's die een lage bedrijvendynamiek hebben en daarnaast een ontwikkeling van de werkgelegenheid die lager is dan gemiddeld.

Zuidoost-Brabant en Noord-Overijssel hebben een bovengemiddelde banengroei, maar de groei van het aantal vestigingen is over de periode 2012-2016 lager dan gemiddeld in Nederland.
In veel van de regio's in de overgangszone tussen de Randstad en de periferie schommelt de ontwikkeling van het aantal vestigingen rond het gemiddelde.

De regio's waarvan is geconstateerd dat de werkgelegenheid sterk is teruggelopen tussen 2012 en 2016 laten ook een afname van het aantal bedrijven zien. Dit geldt voor de regio's in Groningen, Drenthe, maar ook in de Achterhoek. In Limburg is het aantal vestigingen wel toegenomen, maar de groei ligt onder het gemiddelde van Nederland.


Figuur 5 Ontwikkeling vestigingen en werkgelegenheid 2012-2016 naar regio (COROP)


Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies



Ontwikkeling naar gemeente laat genuanceerder beeld zien

Wanneer wordt ingezoomd op het geografisch schaalniveau van gemeenten dan ontstaat een wat genuanceerder beeld. In het Noorden zijn het vooral de gemeenten langs de Rijksweg A7 waar nog krimp van banen is tussen 2015 en 2016. Ook de gemeenten ten zuiden van de A1 in Overijssel laten nog krimp zien. Hetzelfde kan worden gezegd voor de gemeenten in de Limburgse grensregio waar de A73 doorheen kruist. In Zeeland is over het algemeen wel sprake van krimp, maar er is wel groei in Zuid-Beveland.
In de regio Groot-Amsterdam groeit het aantal banen in Amstelveen het hardst, maar is er een sterke krimp in de gemeente Haarlemmerliede-Spaarnwoude. Ook in de provincie Utrecht is het beeld wisselend.




Figuur 6 Ontwikkeling werkgelegenheid 2015-2016 naar gemeente



Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies
Een aantal gemeenten trekken de kar over de periode 2012-2016

Over de periode 2006-2012 zijn er drie regio's waar de werkgelegenheid duidelijk in de lift zit. In de eerste plaats is dat Amsterdam en de omliggende gemeenten. Ook de regio Zwolle/Kampen en Dronten/Noordoostpolder zit duidelijk in de lift. In Zuidoost-Brabant komt de banengroei vooral door positieve ontwikkelingen in Eindhoven/Veldhoven en Heeze-Leende. Ook de gemeenten langs het oostelijk deel van de A15 laten allemaal een plus zien. Opvallend goed scoren verder de Brabantse gemeenten aan de grens met Belgiƫ, zowel in Kempen als in Midden- en West-Brabant.
Dit is zeker opvallend in vergelijking tot de gemeenten die grenzen aan Duitsland, die vrijwel allemaal een flinke daling van werkgelegenheid laten zien. Dit geldt vooral voor het noordoosten en zuidoosten van Nederland. Ook de regio Noordwest-Holland is het aantal banen fors gedaald over de periode 2012-2016. Ook Zeeuws-Vlaanderen en een groot deel van West-Brabant kleur overwegend rood.

Figuur 7 Ontwikkeling werkgelegenheid 2012-2016 naar gemeente
Bron: LISA 2016, bewerking Fanion onderzoek & advies

Conclusie

Tussen 2015 en 2016 zet de groei van de werkgelegenheid serieus door. Alleen in Drenthe en Groningen en grote delen van Limburg en Zeeland is nog sprake van een afname van het aantal banen.
Met name in de Randstad en in Noord-Overijssel is de werkgelegenheid weer boven het niveau van 2012 en kan worden gesteld dat men de crisis volledig te boven is. De regio Groot-Amsterdam laat zowel op bedrijvendynamiek en groei van de werkgelegenheid de hoogste groei zien, maar ook de Zuidvleugel van de Randstad trekt sterk aan.



© Henry de Vaan, Fanion onderzoek & advies